Armağan Çağlayan ile Hepsi Bu Hafta Oldu: Gündemin öne çıkan başlıkları neler?

Armağan Çağlayan yine haftanın röntgenini çekti. Türkiye ve dünyada yaşananlar ekrana geldi.

Modern çağın dijital hastalığı; like bağımlılığı... Gençler neden sosyal medya bağımlısı oluyor? Prof. Dr. Selçuk Şirin anlattı. Vatandaşın gerçek gündemi ekonomi mi? CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşçıer yanıtladı. Bir tarafta büyüme istatistikleri diğer tarafta gelir dağılımındaki artan bozulma... Siyasal iktisatçı İnan Mutlu yorumladı. Stratejik hamleler, jeopolitik oyunlar... ABD seçimlerinde Trump rüzgarı... Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan değerlendirdi.

Turizmciler yerli turisti kaçırdı mı? Tatilde Bodrum boş mu kaldı? Candan Topdemir anlattı. Sıcaklar gelmeden yangınlar mı geldi? Küresel ısınma orman yangınlarına mı yol açıyor? Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu yorumladı. Sığınmacı sorunu Türkiye'nin yeni fay hattı mı? Göçmen karşıtlığı neden yükseliyor? Sosyolog Hüseyin Damak yanıtladı.

DİJİTAL ÇAĞIN HASTALIĞI; LIKE BAĞIMLILIĞI

Prof. Dr. Selçuk Şirin: Sosyal medyaya bela diye bakmıyorum. Her kuşak kendi medyasını yaratır. Yaşlılar bunu tehlikeli görür. Bu o kadar da tehlikeli değildir. Ama dedikodu da bir ihtiyaçtır. Diğer yandan fenomenler gençlerin kimliğini belirliyor. Sadece gençlerin değil insanların gerçekliğini değiştiriyor. Belirleyici güçler var. Örneğin Musk'ın gücü ABD Başkanı'ndan daha fazla. AB'yi dağıtmak isteyenler kimler? En başta Musk ve Apple. Çünkü bu ülkeler teknoloji şirketleri de olsalar kontrol altına almak istiyorlar. Fakat kontrol altına alınamıyor. Milyarlarca dolar harcıyorlar sadece o ekrana insanların bakması için.

3 yaşından önce çocuklara internet, telefon verilmemeli. Ekransız zamanlar yaratılmalı. Yemek esnasında, sohbet esnasında ekrandan uzak durulmalı. 6 yaşındaki çocuğun akranları ekrandaysa siz tek başınıza mücadele edemezsiniz. Ebeveynlerin tek başına suçu yoktur. TikTok tüm algoritmalarını inceleyip bağımlılık yapan bir sistem. Daha sonraki süreçte daha kötü olacak. Dijital okur yazarlıkla bu sorun çözülmez. Gerçek ders, hayattır. Müfredat ile bu çözülemez. Bu işi yasalarla çözmemiz lazım.

Örneğin, okullara telefonla girmek yasak olmalı, uygulanmalı. 16 yaşından önce TikTok hesabı açılmamalı. 18 yaşından üzeri kişilere bir şey yapamazsınız.

Sosyal medya travmaları da ömür boyu süre gelmez. Çocuk büyüdüğünde o da kendi hikayesini yaratır. Bizim konuştuğumuz gibi o da kendisinden sonra gelen ileri teknolojiler hakkında konuşur.

ENFLASYON RAKAMLARI NEYİ İFADE EDİYOR?

CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşçıer: Öncelikle biz bu söylemlerine alışkınız. Mart'ın Nisan'dan, Nisan'ın Mayıs'tan iyi olacağını söyleyenler oldu. Gözleri ışıl ışıl olan bir Bakanımız da vardı. Şimşek, umut tüccarlığı yapıyor. Ama bugün sokağa çıksanız, vatandaşa sorsanız bunun gerçek enflasyon olmadığını söyler. bu iktidar 22 yıldır ekonomiyi düzeltemiyoruz. Bunu görüyoruz. Bu saatten sonra kadına emekçiye verebilecekleri bir şey yok.

CHP İKTİDARA GELİRSE EKONOMİ ADINA NE YAPACAK?

İktidar adayı partisiyiz. Eksiklikleri dile getirmek ve bunun yanında bir şeyler de düzeltilmeli. Dünyadaki sosyal güvenlik sisteminin nasıl işlediğine bakacağız. İktidara geldiğimizde reform değil devrim niteliğinde Türkiye'nin dünyadaki örnekler üzerinden nasıl değişeceğini konuşacağız.

Bir birey şunu bilecek, 'İşsiz kalırsam devlet bana bakacak'. Hakkaniyetli, adil ve şeffaf bir yönetim sistemi kurarsanız gençler de bilecek ki kaygı duymayacak. O zaman değil 65, 85'te bile emekli olan bireyler yaratabilirsiniz.

İktidara geldiğimizde durum daha da kötü olacak. Şu an bunu belediyelerde görüyoruz. Halkın parası öyle birilerine peşkeş çekilmiş ki. İktidara geldiğimizde gerçek verileri gördüğümüzde o zaman bakacağız. Farz edin ki TÜİK rakamları doğru; yine ekonomi çok kötü durumda. İsraf genelgesi yayınlıyorlar. Kime? Yine emekçiye.

Türkiye'de şu an 16 milyon civarında emekli var. 5 milyon civarı dul ve yetim aylığı alıyor. Geri kalan 11 milyon emeklilerden 4 milyonuna sıfır zam olacak. Çocuklar bugün okula aç gidiyor. Siz nasıl verim alabilirsiniz? Bodurluk sorunu da var. İktidarın beceriksizliğini nesiller ödeyecek.

CHP'NİN İKTİDARA GELMESİ MÜMKÜN MÜ?

Dünya sağa kayarken biz seçilebiliriz, neden olmasın? İktidarın yanlış politikaları var. Dünyada sağa kaymanın en büyük nedeni mülteciler. Bu sadece Türkiye'nin sorunu değil. Ama yönetilememe, yanlış politikalar nedeniyle bu Türkiye'de çok büyük bir sorun.

Açlık sınırı 19 bin TL. Yoksulluk sınırı da 50 bini geçti. Emeklilerin yarısı açlık sınırının altında alıyor. İnsanlar sokakta isyan ediyor. Çocukları evlenemeyen aileler var.

EKONOMİ SİYASETTEN BAĞIMSIZ DEĞİLDİR

Siyasal İktisatçı İnan Mutlu: Ekonomiyi siyasetten ayırmak mümkün değildir. Ekonominin üretim sürecinde de siyaset vardır. Ama klasik görüşe göre dağıtımında siyaset olduğu söylenir.

Dünya ülkeleri ile kıyaslandığında 2000 öncesinde Türkiye ilk sıradayken bugün en alt sıradan üçüncüde yer alıyor. Asgari ücrete zam yapılmazsa en alt sırada yer alacağız. Bu kasıtlı bir politika. Enflasyon gelir kısıtlaması üzerinden düşürülmesi isteniyor. Gelir adaletsizliği gerçek şekilde ortada. Enflasyon ve faiz aynı anda artan ülke Arjantin'di. Enflasyonda dünya üçüncüsüyüz.

ABD SEÇİMLERİNDE TRUMP RÜZGARI

Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan: Önce Soğuk Savaş atmosferini öğrendik. Berlin Duvarı yıkıldı. Küresel dünya oldu. Savaş tam tamları çaldı. Çin gibi dünya gücü var. Pasifik'in öte yanında baskı var. Güç dengeleri sarsılınca dünya da savaş moduna girdi.

20. Yüzyıl Amerikan yüzyılıydı. Ama 21. Yüzyıl kesinlikle Amerikan yüzyılı değil. Biden artık değişmeli. Ama başkan yardımcısı da önemli. Eğer başkan geri çekilirse onun yerine başkan yardımcısı başkanlığa geçer.

Türkiye'de mültecilerden rahatsız olmak için haklı nedenler var. Ama Türkiye her zaman transit bir geçiş alanı da olmuştur.. Erdoğan ve Esad'ın görüşmesi geri dönüşü etkiler. Amerika ve Avrupa devletleri Orta Doğu'ya girmek derdinde. Suriye'de Rusya var. Amerika şu an bir yere giremiyor. Amerika'ya ciddi askeri somut varlık oluşturmak adına Gazze'ye yerleşebilirler. İsrail'in kendi askeri güçleri ortada. Amerika askeri üs olarak gelebilir.

BODRUM'DA TURİSTİK YERLER BOŞ MU?

Candan Topdemir: Bodrum şehir görünümlü bir ilçe. Üst segmentli olan otellerin tümü dolu. Bayramda her yer doluydu. Bayramdan sonra bir durgunluk hep olur. Magazinsel olarak lahmacun politikası ile gidiyormuş gibi. Hepimizin kesesine uygun konaklayabileceğimiz yerler hep var. Kişisel işletme beceriksizlikleri var. Otelin yakınında bir işletme kendini üst segment otelle bir tutup fiyat yükseltirse bu olmaz. Medya nedeniyle Bodrum pahalı algısı yaratılıyor.

ORMAN YANGINLARI ÖNLENEBİLİR Mİ?

Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu: Orman yangını oksijen yakıt gereklidir. Nedeni ne olursa olsun orman yangınları insan eli iledir. İklim değişikliği de insan eliyledir. Orman yangını tümü ile engellenemez. Bu doğanın kanunudur.

Ormanlara girişlerin yasaklanması iyi bir fikir. Ama yol kenarına izmarit atan oluyor. Anız yakmak yasak ama buna uyan yok. Yangın merdiveni oluşuyor. Çoğu orman yangını ormanın bir kısmını feda etmeden yok edilemiyor. Yangın yukarıdan aşağıya doğru daha zor ilerler. Aşağıdan yukarı hızlı ilerler. Helikopter gelmesi ile yangının hemen söneceğinin düşünülmesi psikolojiktir. Kış mevsiminden yaz mevsimi için orman yangınları risk haritaları oluşturulabilir.

GÖÇMEN KARŞITLIĞI NEDEN ARTIYOR?

Sosyolog Hüseyin Damak: Bu bir anda olmadı. Türkiye'ye gelen mülteciler yekpare bir toplum değil. Politik söylemler tepkileri tırmandırdı. Erdoğan, sığınmacılara sahip çıkan bir dil sergiliyordu. Ama geçen gün devlet ve demokrasi düzeyinde bir açıklama yapıyordu. "İş birliği yapıyorduk yine yaparız. Suriye'nin iç meselesine karışmak niyetimiz yok" dedi. Bu konuşmada boş kalan bir toplumsal ayak var. Bu 'Esad ile görüşülebilir ve Suriyeliler geri gönderilebilir' diye düşünenler oldu. Sığınmacılar ve Suriyeliler de bu boşluğu doldurdular. Bugüne kadar kendilerine sahip çıkan ve kardeşlik üzerinden bir dil geliştiren Cumhurbaşkanı o gün konuşmayı orada boş bıraktı. Kendilerini kandırılmış hissettiler.

Suriye'nin kuzeyinde bambaşka algılandı. Erdoğan'a ve Türk bayrağına kabul edilemez eylemler yapıldı. Hangi gruplar nasıl tepkiler gösterdiler? Kayseri'de, Gaziantep'te, Antalya'da, İstanbul'da bazı ilçelerde tepkiler oldu. Nasıl tepkiler gösterildi? İzmir Marşı ile değil. Tekbirlerle tepki gösterildi. Aslında Erdoğan'ı temsil eden gruplar tepki gösterdi.