Türkiye’de iş gücü piyasasında esnek çalışma modellerinin yaygınlaştırılması amacıyla İş Kanunu'nda önemli değişiklikler yapılması planlanıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, esnek çalışma sistemlerini hayata geçirmek için kapsamlı bir çalışma yürütüyor. Bu düzenlemeler, çalışanlara daha esnek bir çalışma yaşamı sunmayı hedeflerken, özellikle kadın istihdamını artırmayı amaçlıyor.
ESNEK ÇALIŞMA MODELLERİ NELER GETİRİYOR?
Pandemi döneminde popülerleşen uzaktan, kısmi ve vardiyalı çalışma gibi uygulamalara ek olarak, yeni esnek çalışma modelleri hayata geçiyor. İşte öne çıkan yenilikler:
DÖNÜŞÜMLÜ İŞ PAYLAŞIMI: İş saatlerinin paylaşılmasıyla daha fazla çalışanın istihdam edilmesi sağlanacak.
DAĞITILMIŞ İŞ GÜCÜ MODELİ: Çalışanlar, farklı mekanlarda işlerini sürdürebilecek.
ÖDÜNÇ İŞ İLİŞKİSİ: Çalışanın rızası alınarak geçici süreyle başka bir işverene devredilmesi sağlanacak.
YILLIK İŞ SÜRELERİ MODELİ: Yıllık çalışma süresi esnek saatlerle tamamlanabilecek.
ÇALIŞANLARIN TERCİHLERİ BELİRLEYİCİ OLACAK
Yeni düzenlemelerde, çalışanların iş-yaşam dengesine katkı sağlanması hedefleniyor. Esnek çalışma saatleriyle çalışanlara, sosyal faaliyetlere ve ailelerine daha fazla zaman ayırma fırsatı sunulacak. Örneğin, çalışanlar haftada 4 gün çalışıp, diğer günlerde 10 saat mesai yapmayı tercih edebilecek. Haftalık 40 saatlik çalışma süresi, günlere farklı şekillerde dağıtılabilecek.
EŞİTLİK İLKESİ GÜVENCE ALTINDA
Esnek çalışmaya yönelik eleştirileri gidermek amacıyla çalışanların sosyal hakları güvence altına alınacak.
- Prim Gün Sayısı: Esnek çalışanların prim gün sayıları, tam zamanlı çalışanlarla aynı şekilde hesaplanacak.
- Sosyal Haklar: Analık yardımı ve diğer sosyal güvenlik hakları esnek çalışanlar için de erişilebilir olacak.
- Denetimler: "Emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz" ilkesi kapsamında denetimler artırılacak.
HEDEF: GÜVENCELİ ESNEKLİK
Hükümet, işçi ve işverenlerin haklarını koruyan "güvenceli esneklik" anlayışını yaygınlaştırmayı hedefliyor. Özellikle dezavantajlı gruplar için sosyal güvenlik haklarında esneklik sağlanacak.
- Sektörel Uygulamalar: İmalat, tekstil, yazılım ve dijital sektörlerde esnek çalışma modelleri yaygınlaştırılacak.
- Mesleki Eğitim: Çalışanların mesleki eğitimden yararlanması için bir veri tabanı oluşturulacak.
ESNEK ÇALIŞMANIN AVANTAJLARI
- Çalışanlar İçin:
- Sosyal yaşama ve aileye daha fazla zaman ayırma imkanı.
- Çalışma saatlerini kişisel tercihlere göre belirleyebilme.
- İşverenler İçin:
- İş gücü verimliliğinin artırılması.
- Çalışan memnuniyetiyle işletme performansının iyileştirilmesi.
- Genel Ekonomi İçin:
- İşsizlik oranlarının düşürülmesi.
- Daha fazla kadının iş gücüne katılması.
ESNEK ÇALIŞMA HANGİ MESLEKLERDE UYGULANACAK?
Esnek çalışmanın uygulanabileceği meslekler ve sektörler düzenlemelerle netleştirilecek. Ancak şu alanlarda esnek çalışma modellerinin yaygınlaşması bekleniyor:
- İmalat ve tekstil sektörü.
- Yazılım ve dijital hizmetler.
- Ticari işletmeler ve e-ticaret.